8 november 2020
vier verhalen over verandering naar een nieuw NORMAAL:
1. Extinction Rebellion (XR) schrijft op haar website:
Waarom we bestaan
We bevinden ons midden in een ongekende crisis. Wij bestaan omdat onze overheid weigert om het noodzakelijke beleid in te voeren om haar burgers te beschermen. In plaats daarvan blijft zij de industrieën steunen die onze levens in gevaar brengen. We organiseren creatieve, vreedzame en soms disruptieve acties om druk te zetten op onze regering en ze te dwingen om de nodige maatregelen te nemen. Waarom? Omdat de geschiedenis keer op keer heeft laten zien dat burgerlijke ongehoorzaamheid een zeer effectieve manier is om snelle veranderingen tot stand te brengen.
Wij zijn gewone mensen, uit alle hoeken van het land en van alle leeftijden die zich ernstig zorgen maken over de klimaat- en ecologische crisis. Wij zijn ouders, kinderen, studenten en grootouders die allemaal strijden voor een leefbare toekomst. In korte tijd zijn we gegroeid van een kleine groep tot een krachtige beweging van honderdduizenden rebellen wereldwijd.
2. Over Greta Thunberg:
Greta raakte bekend toen ze besloot om na de zomervakantie tot de Zweedse parlementsverkiezingen op 9 september 2018 elke schooldag te staken en met een spandoek buiten het Zweeds parlement post te vatten om aandacht te vragen voor de dreigende klimaatverandering. Na de verkiezingen staakte ze iedere vrijdag. In november 2018 verklaarde ze in een opiniestuk in The Guardian dit te zullen blijven doen totdat de politici het akkoord van Parijs zouden naleven. Op woensdag 17 april 2019 had Thunberg op het Sint-Pietersplein in Rome een korte ontmoeting met Paus Franciscus die haar aanmoedigde om door te gaan. September 2019 riep Thunberg op de klimaattop in New York direct na secretaris-generaal António Guterres de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de wereldwijd heersende bestuurders en volksvertegenwoordigers op scherpe toon ter verantwoording voor hun nalatigheid inzake daadkrachtig handelen tegen de klimaatcrisis.
Thunberg werd begin maart 2019 in Zweden uitgeroepen tot “vrouw van het jaar”, na een enquête, uitgevoerd in opdracht van de Zweedse krant Aftonbladet. Expressen, een andere Zweedse krant, riep Thunberg eerder ook al tot vrouw van het jaar uit. Op 13 maart 2019 werd Greta Thunberg genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede door drie Noorse parlementsleden, Freddy André Øvstegård en twee andere leden van de Socialistische Linkse Partij nadat ze begin februari ook al was genomineerd door de Duitse politica Lisa Badum. Op 30 maart 2019 kreeg Thunberg in Berlijn tijdens het Goldene Kamera-gala de Sonderpreis Klimaschutzen dezelfde dag werd ze door de Swedish Women’s Educational Association (ofwel SWEA International, Inc.) gehuldigd als Zweedse vrouw van het jaar.
Op 20 oktober is de film “I am Greta’ in premiere gegaan.
3. De Verenigde Naties
De Verenigde Naties hebben nieuwe werelddoelen voor duurzame ontwikkeling vastgesteld met als kerndoelen: een einde aan extreme armoede, ongelijkheid, onrecht en klimaatverandering. Dat is de kern van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s). De 193 lidstaten van de Verenigde Naties (VN) hebben deze ontwikkelingsagenda voor 2015 – 2030 vastgesteld. De agenda bestaat uit 17 doelen. Deze SDG’s heten voluit de Sustainable Development Goals maar worden vaak afgekort naar SDG’s. Zij gelden in alle landen en voor alle mensen.
De doelen zijn:
- Uitbannen van alle vormen van (extreme) armoede
- Einde aan honger, zorgen voor voedselzekerheid en duurzame landbouw
- Gezondheidszorg voor iedereen
- Inclusief, gelijkwaardig en kwalitatief onderwijs voor iedereen
- Gelijke rechten voor mannen en vrouwen en empowerment van vrouwen en meisjes
- Schoon water en sanitaire voorzieningen voor iedereen
- Toegang tot betaalbare en duurzame energie voor iedereen
- Inclusieve, economische groei, werkgelegenheid en fatsoenlijk werk voor iedereen
- Infrastructuur voor duurzame industrialisatie
- Verminderen ongelijkheid binnen en tussen landen
- Maak steden veilig, veerkrachtig en duurzaam
- Duurzame consumptie en productie
- Aanpak klimaatverandering
- Beschermen en duurzaam gebruik van de oceanen en zeeën
- Beschermen van ecosystemen, bossen en biodiversiteit
- Bevorderen van veiligheid, publieke diensten en recht voor iedereen
- Versterken van het mondiaal partnerschap om doelen te bereiken
Sinds 2000 waarin de Millennium Doelen werden vastgesteld zijn er nieuwe problemen die om een mondiale aanpak vragen. Denk aan groeiende ongelijkheid, de rechten van vrouwen en meisjes, vrede en veiligheid en klimaatverandering.
4. Paus Franciscus.
(vast ook: Le Sorelle Tutti).
Paus Franciscus stelt in zijn nieuwe encycliek ‘Fratelli tutti’ (Allen broeders, maar de Paus bedoelt vast ook: Le Sorelle Tutti ) het voorbeeld van de barmhartige Samaritaan centraal. De paus pleit in zijn nieuwe rondzendbrief voor een rechtvaardige en broederlijke samenleving. De paus heeft de tekst zaterdag 3 oktober ondertekend in Assisi, waar de heilige Fransciscus begraven is. Zondag 4 oktober – de feestdag van Sint Franciscus – werd de tekst gepubliceerd. De nieuwssite van KRO-NCRV maakte onderstaande korte samenvatting:
Het Vaticaan heeft 4 oktober, de feestdag van Sint-Franciscus, de nieuwe encycliek van paus Franciscus gepubliceerd. Het document, getiteld Fratelli tutti, wordt gerekend tot de zogeheten sociale encyclieken en gaat over de opbouw van een rechtvaardige en broederlijke wereld.
De spiritualiteit van Sint-Franciscus van Assisi is de inspiratiebron van deze encycliek. De titel komt uit een geschrift van de grote heilige, aangeduid als ‘Vermaningen’, waarin hij al zijn broeders en zusters wijst op het kruisoffer van Jezus de Goede Herder.
“Hij voerde geen woordenstrijd die erop gericht was leerstellingen op te leggen; hij verspreidde slechts de liefde van God”, schrijft de paus in de inleiding van Fratelli tutti over de heilige wiens naam Jorge Bergoglio aannam toen hij in 2013 tot bisschop van Rome werd gekozen. “Hij [Sint-Franciscus] werd een vader voor allen en inspireerde tot de visie van een broederlijke samenleving”.
lees ook: Paus ondertekent zijn derde encycliek in Assisi
Naast Franciscus van Assisi werd de paus bij het schrijven van deze encycliek ook geïnspireerd door “andere broeders die niet katholiek zijn”. Aan het einde van het laatste hoofdstuk zegt hij wie dat zijn: “Martin Luther King, Desmond Tutu, Mahatma Gandhi en vele anderen”.
De encycliek bestaat uit een inleiding en acht hoofdstukken. Hieronder volgt een overzicht van die hoofdstukken en de onderwerpen die daarin worden besproken
1: ‘Schaduwen van een
gesloten wereld’
In dit hoofdstuk analyseert de paus de misstanden in de hedendaagse wereld: de
manipulatie en vervorming van begrippen als ‘democratie’, ‘vrijheid’,
‘rechtvaardigheid’; het verlies van de betekenis van de sociale gemeenschap en
de geschiedenis; egoïsme en onverschilligheid ten opzichte van het algemeen
belang; het overwicht van een marktlogica die gebaseerd is op winst en de
cultuur van verspilling; werkloosheid, racisme, armoede; de ongelijkheid onder
mensen die zich manifesteert in slavernij, mensenhandel, vrouwenmisbruik en
orgaanhandel; de verslechtering van de ethiek door de massamedia.
2. ‘Een vreemdeling op
de weg’
Dit hoofdstuk start als een ode aan de Barmhartige Samaritaan en vervolgt met
een ethiek van altruïsme. De paus spoort de lezer aan om het zelf te verlaten
teneinde “een voller bestaan in een ander te vinden”. Hij reflecteert verder op
de betekenis van het begrip ‘naaste’ en stelt een interpretatie voor die
voorbij grenzen van de eigen groep gaat.
3. ‘Een open wereld
denken en scheppen’
In dit hoofdstuk rekent paus Franciscus af met het individualisme van de
westerse consumptiemaatschappij. Volgens hem kan niemand de waarde van het
leven ervaren zonder liefde van en voor medemensen en het besef dat een mens
primair lid is van een gemeenschap. De paus reflecteert hier op wat zijn
voorgangers in hun sociale encyclieken al schreven over bijvoorbeeld het
eigendomsrecht in relatie tot het algemeen belang. Franciscus pleit voor een
rechtsbeginsel zonder grenzen.
4. ‘Een hart dat
openstaat voor de hele wereld’
Voor welke uitdagingen staan gelovigen gesteld als zij werkelijk ervan
overtuigd zijn dat alle mensen broeders en zusters van elkaar zijn? Hoe kan het
abstracte idee van universele broederschap een concrete realiteit worden?
Volgens de paus kan een antwoord op deze vragen slechts worden beantwoord als
er nieuwe perspectieven worden ingenomen.
5. ‘De beste politiek’
Franciscus levert in dit hoofdstuk kritiek op de politieke stromingen van
populisme en (neo)liberalisme. Verder roept hij op lessen te trekken uit de
wereldwijde financiële crisis van 2007-2008 door een transnationale politiek te
volgen die is bezield door liefde voor alle mensen en daarom niet ondergeschikt
mag worden gemaakt aan de harde mechanismen van de markteconomie.
6. ‘Dialoog en sociale
vriendschap’
Dit hoofdstuk gaat over de “kunst van de ontmoeting” en een principiële
openheid tot alle culturen, vooral die van de marginale volken. Respect voor
andersdenkenden is volgens de paus een mogelijkheidsvoorwaarde voor een authentieke
dialoog. Hij waarschuwt hierbij echter wel voor relativisme: geen enkel
alternatief perspectief kan wat intrinsiek kwaad is, goed praten.
7. ‘Wegen naar een
nieuwe ontmoeting’
Hier gaat het over de relatie tussen waarheid, gerechtigheid en vrede. Het
bevorderen van vrede is volgens de paus een “ambacht”. Vergeving en verzoening
zijn onontbeerlijk om na een hevig conflict opnieuw te beginnen. Ook wijst
Franciscus op het grote belang van herdenken van zwarte bladzijden uit de
geschiedenis zoals de Shoah en Hiroshima/Nagasaki. Verder leert de summus pontifex dat de doodstraf
ontoelaatbaar is en overal moet worden afgeschaft.
8. ‘De religies ten
dienste van de broederschap in de wereld’
In dit laatste hoofdstuk zegt de Heilige Vader dat geweld absoluut geen
religieuze basis kan en mag hebben. Hij wijst op de belangrijke taak van
religieuze leiders om geweldloosheid te prediken. Tot slot herinnert Franciscus
aan de “mijlpaal” in de geschiedenis van de interreligieuze dialoog: ‘Het document over menselijke broederschap voor wereldvrede en
vreedzaam samenleven’, ondertekend door hemzelf en door grootimam Ahmad Al-Tayyib van
al-Azar op 4 februari 2019 in Abu Dhabi.